Kompensacja mocy biernej jako prosty przykład pozyskania oszczędności

Przeglądając fakturę za prąd w firmie, często nie zastanawiamy się nad tym czym są poszczególne opłaty. Uwagę skupiamy jedynie na wysokości rachunku i myślimy co zrobić, by ograniczyć zużycie energii czynnej. Zapominamy, że mamy realny wpływ także na poziom innych wydatków, takich jak ponadumowny pobór energii biernej.

Moc bierna  jest wielkością opisującą pulsowanie energii elektrycznej między elementami obwodu elektrycznego. Ta oscylująca energia nie jest zamieniana na użyteczną pracę lub ciepło, jednak jest ona konieczna do funkcjonowania urządzeń elektrycznych, np. transformatorów lub silników. Obecnie koszty przekroczeń mocy ponoszą nie tylko najwięksi klienci biznesowi, ale również klienci z sektora MŚP. Ma to związek między innymi z instalowaniem przez dystrybutorów elektronicznych liczników poboru energii, które uwzględniają większą ilość parametrów, również dla mniejszych odbiorców.

Niejednokrotnie możemy nawet nie zauważyć, że ponosimy opłatę z tytułu przekroczenia poboru energii biernej indukcyjnej lub pojemnościowej. A ta stanowić może nawet 30% całej wysokości faktury! Warto zatem dowiedzieć się nieco więcej o tym zagadnieniu. Skąd się bierze? Dlaczego musimy za nią płacić? I w końcu – co możemy zrobić, by ograniczyć jej koszty?

Kiedy płacimy za moc bierną?

Opłatę za ponad umowny pobór mocy biernej zalicza się do kosztów dystrybucyjnych. Wyróżnia się dwa typy: indukcyjną i pojemnościową.

Energia bierna indukcyjna to energia pobierana z sieci przez urządzenia. W tym wypadku opłatę za ponadumowny pobór ponoszą przede wszystkim firmy, wykorzystujące w swojej działalności np. silniki indukcyjne. Dopuszczalną wielkością jest współczynnik, tzw. tg_φ i wynosi zazwyczaj 0,4. Po przekroczeniu tej granicy naliczane są opłaty.

Przykład z faktury odbiorcy energii od sprzedawcy Enea:

W tym przypadku umowny pobór tg 0,4 został przekroczony w miesiącu o 0,25 oraz 0,28. Wygenerowało to koszty miesięczne w wysokości prawie 700zł!

Przykład z faktury odbiorcy energii od sprzedawcy RWE:

W tym przypadku współczynnik poboru wyniósł w miesiącu 0,01, co nie spowodowało naliczenia żadnych opłat.

Opłatę za moc bierną pojemnościową ponoszą firmy, w których działalności wykorzystywane są kondensatory, rozległe linie kablowe będące pod ciągłym napięciem, systemy podtrzymania energii dużej mocy. Odmiennie niż w przypadku indukcyjnej – nie istnieje żadna granica, po której przekroczeniu naliczane są koszty. Już nawet minimalne zużycie zwiększa nasz rachunek za prąd. Energia ta nie jest, tak jak w indukcyjnej - pobierana z sieci, a oddawana przez urządzenia do sieci.

Przykład z faktury odbiorcy energii od sprzedawcy RWE:

Odbiorca generował w bieżącym miesiącu moc bierną pojemnościową. W związku z brakiem dopuszczalnej wielkości generowanej mocy biernej pojemnościowej, spowodowało to koszty wielkości ok. 700zł.

Jak zniwelować opłaty za moc bierną?

Praktyka pokazuje, że nie wielu właścicieli firm i przedsiębiorstw zdaje sobie sprawę z tego, że może całkowicie zniwelować koszty energii biernej. Wystarczy inwestycja w odpowiednie urządzenia do kompensacji: w przypadku przekroczeń mocy biernej indukcyjnej dobierana jest bateria kondensatorów, a dla płatników mocy biernej pojemnościowej dopasowuje się zazwyczaj urządzenia na bazie dławików.

Może zdarzyć się tak, że ponosimy opłaty za oba rodzaje mocy biernej. W takim przypadku można zastosować tzw. baterię hybrydową, która wpłynie na ograniczenie kosztów obu z nich.

Kiedy warto inwestować w urządzenia?

Inwestycja w urządzenia do kompensacji mocy biernej jest ekonomicznie uzasadniona, gdy wydatki miesięczne przekraczają 300 zł. Średni koszt inwestycji dla małej firmy, gdzie moc odbiorników nie przekracza 100 kW, wynosi 4-15 tys. zł.  – informuje Michał Suska, prezes zarządu Energomix, ekspert BCC ds. efektywności energetycznej.

Pozyskanie realnych korzyści doskonale obrazuje poniższy przykład. Odbiorca biznesowy przez ostatnie 11 miesięcy ponosił wysokie koszty ponadumownego poboru mocy biernej indukcyjnej. W okresie rozliczeniowym wielkość ta wyniosła odpowiednio 6 151zł netto (średnio 560zł netto/msc). Dla tego konkretnego odbiorcy dopasowano baterię kondensatorów o mocy 27,5kVar, przeznaczoną do automatycznej kompensacji mocy biernej w trójfazowych sieciach 400V. Koszt baterii wyniósł 5 tysięcy zł netto. Instalacja urządzenia doprowadziła to całkowitego zniwelowania opłat za ponad umowny pobór, a zwrot z inwestycji nastąpi już w ciągu pierwszych 10 miesięcy!

Nie bądź bierny!

Warto pamiętać o tym, że opłata za moc bierną to koszt, który w łatwy sposób możemy zniwelować. Zainstalowanie odpowiedniego urządzenia do kompensacji, może pozostawić w naszym portfelu dodatkowe oszczędności. Nie bądź zatem bierny i zadbaj o finanse i efektywność energetyczną Twojego przedsiębiorstwa.